St. những bài blog của GS. John Vũ

Thế giới đang thay đổi

https://www.facebook.com/johnvugiaosu, 12/21/2022

Phải học cái gì để có nghề nghiệp thành công trong một thế giới nơi công nghệ đang dẫn lái mọi thứ trong mọi ngành công nghiệp? Tôi phải học cái gì? Điều gì xảy ra nếu tôi không thể vào được đại học? Cách tốt nhất là gì để sống còn trong thị trường thay đổi thường xuyên này? Đó là những câu hỏi tôi đã nhận được mọi tuần từ mọi người trên khắp thế giới kể từ khi blog của tôi được dịch sang nhiều thứ tiếng.

Tôi đã viết về học Khoa học, Công nghệ, Kĩ nghệ và Toán học (STEM) trong nhiều năm. Một số người thậm chí buộc tội tôi khuyến khích học sinh học công nghệ vì tôi là giáo sư trong công nghệ. Tất nhiên, công nghệ là điều tôi biết rõ và tôi có thể viết về nó. Nếu người ta đề nghị tôi viết về nghệ thuật hay âm nhạc, tôi không thể làm được điều đó vì tôi không biết các môn này. Nhiều bố mẹ đã hỏi tôi: “Thầy sẽ khuyên con tôi học Khoa học máy tính hay Công nghệ thông tin chứ? Thầy sẽ khuyên chúng vào đại học nào đó như thầy đã vào chứ?” Câu trả lời của tôi là: “Điều đó phải tuỳ vào con bạn chọn trường nào để vào và học môn học nào chúng quan tâm SAU KHI chúng nghiên cứu về trường mà chúng lập kế hoạch ghi danh và biết môn học nào chúng muốn học.”

Tất nhiên, phần lớn các bố mẹ đều muốn con họ vào đại học và có bằng cấp. Tuy nhiên, đại học KHÔNG dành cho mọi người, một số người sẽ học tốt nhưng những người khác có thể không học tốt và có lẽ làm phí thời gian của họ ở đó. Ngày nay, bằng cấp không đảm bảo cái gì nhưng nhiều bố mẹ vẫn muốn con họ vào đại học vì đó là niềm tự hào của gia đình và là một phần của văn hoá đã tồn tại trong nhiều thế kỉ. Với nhiều học sinh, vào đại học có thể là tuỳ chọn tốt nhất vì họ sẽ học nhiều thứ và có thời gian để trở thành người lớn có trách nhiệm khi họ tương tác với những người khác. Tuy nhiên, có các phương án như trường trực tuyến, Các môn học trực tuyến mở cho đại chúng (MOOCs) và các chương trình đào tạo kèm cặp v.v. Các phương án này không được thiết kế cho một lĩnh vực đặc thù hay bằng cấp nhưng giúp người học phát triển những kĩ năng cần thiết để cho họ có thể có được việc làm tốt và bắt đầu làm việc. Phần lớn các môn học trực tuyến (edX, Coursera, Udemy v.v.) đều hội tụ vào kết quả vì chúng ngắn và thực tế. Thay vì học về các lí thuyết, người học học mọi bước về cách làm cái gì đó. Phần lớn các môn học trực tuyến là mở cho bất kì người nào, họ không tính tiền gì cả. Một số môn có thể có giá $20 tới $50 đô la nếu người học muốn có chứng chỉ về hoàn thành. Tuy nhiên, việc học này yêu cầu kỉ luật tự giác và cam kết học vì người học đang học theo cách riêng của họ mà không có bất kì việc giám sát nào và ít được hỗ trợ. Bằng việc đi qua các môn học này, người học sẽ có kết quả ngay lập tức và hiểu điều họ muốn và điều họ có thể không muốn. Thỉnh thoảng, cũng đáng dành vài tháng học các môn này để xem liệu bạn có thể học cái gì đó hay không trước khi quyết định rằng vào đại học có thể là tốt hơn cho bạn? Chọn lựa là của bạn.

Ngày nay, người học cần chủ động hơn vì họ học để là độc lập và xác định tương lai của họ với điều họ muốn làm với cuộc sống của họ. Họ phải học về bản thân họ cũng như tình huống thị trường việc làm hiện thời. Họ cần điều tra, thăm dò, khám phá và làm nhiều điều kể cả làm việc bán thời, bắt đầu công ti khởi nghiệp riêng của họ, hay làm việc với những việc tạm thời. Nó sẽ dạy cho họ nhiều điều trong cuộc sống và sẽ giúp họ tìm thấy mối quan tâm riêng của họ về điều họ muốn. Người có giáo dục, tất yếu, không phải là người có tri thức chuyên môn hay bằng cấp mà là người biết bản thân mình và phát triển một tâm trí mạnh mà người đó có thể học bất kì cái gì người đó muốn học. Người có giáo dục thường đọc nhiều sách hữu dụng để giáo dục bản thân mình vì việc đọc có thể ảnh hưởng tới tâm trí người đó và thái độ của người đó trong cuộc sống. Vấn đề là ngày nay, nhiều người không đọc gì thêm mà để các phương tiện khác kiểm soát họ. Xem thụ động video trên YouTube, đọc đa phương tiện như Facebook, Twitter, có thể làm phí nhiều thời gian.

Tôi thường khuyên sinh viên của tôi rằng đọc sách có thể giúp họ đi sâu hơn vào một chủ đề. Sau đó, họ nên đánh giá điều họ đọc để phát triển tri thức riêng của họ và quan điểm cá nhân. Tôi thường đọc nhiều bài báo mỗi ngày nhưng muộn trong đêm, tôi bao giờ cũng kiểm lại điều tôi đã đọc. Thỉnh thoảng, tôi đọc lại cùng bài báo hay một đoạn nhiều lần vì tôi muốn hiểu nghĩa của nó sâu hơn và kết nối các tài liệu với điều tôi đã trải nghiệm. Tôi nói với sinh viên của tôi: “Nếu các em muốn học cái gì đó, đọc nhiều hơn về nó đi. Nếu các em muốn học công nghệ, đọc các bài báo công nghệ và nếu các em có thể làm điều đó trong vài tháng, các em sẽ biết nhiều về công nghệ. Việc đọc kích hoạt não của các em và làm giầu cho tri thức của các em. Bằng việc truy nhập mọi tri thức liên quan được lưu giữ trong bộ nhớ của các em, các em hiểu thông tin các em đang đọc. Một phần của điều tôi dạy, tôi yêu cầu sinh viên của tôi đọc ba tới bốn bài báo công nghệ một tuần và tới lớp để thảo luận về chúng. Họ càng đọc nhiều, họ càng học tốt hơn và tri thức này kết nối với trí nhớ của họ khi họ áp dụng chúng trong lớp để giải quyết vấn đề. Đến lúc hoàn thành môn học của tôi, phần lớn sinh viên đều có tri thức và kĩ năng tốt.

Như tôi đã nhắc tới trong blog trước rằng sách là thầy dạy tốt nhất trong đời tôi. Tôi bắt đầu đọc khi tôi còn rất trẻ và liên tục đọc cho tới giờ. Tôi mang ơn nhiều tác giả và sách của họ. Nhiều người trong số họ không còn sống nhưng tôi vẫn truy nhập vào tri thức và kinh nghiệm của họ. Ngày nay, với Internet và nhiều cửa hàng trực tuyến, bất kì người nào cũng có thể mở bất kì cuốn sách nào trong vòng vài giây từ bất kì chỗ nào trên thế giới. Cho nên lời khuyên của tôi cho bạn là đầu tư thời gian của bạn vào việc đọc sách mà bạn quan tâm. Khám phá ra đam mê của bạn và điều bạn muốn trong cuộc sống và học từ các sách dạy cho bạn đích xác điều đó. Bạn muốn học về nghệ thuật, đọc sách nghệ thuật. Bạn muốn học về âm nhạc, đọc sách âm nhạc. Bạn muốn học về công nghệ, đọc sách công nghệ. Bạn sẽ thấy sức mạnh của việc tự giáo dục và ảnh hưởng mà sách có thể có trong cuộc sống của bạn.

Trong thế giới đang thay đổi nhanh chóng này, có kĩ năng tốt nhất là KHÔNG đủ. Bạn phải có tính dự ứng trong việc học của mình bằng việc liên tục học nếu bạn muốn giữ việc làm của bạn. Giáo dục chính thức kết thúc và bạn có bằng cấp nhưng nó chỉ là bắt đầu. Bạn phải liên tục học khi mọi thứ thay đổi. Phần lớn các thứ sẽ thay đổi nhanh cho nên bạn cần giữ cho mình bắt kịp và bạn sẽ được đánh giá bởi điều bạn biết. Khi ở trong trường, bạn dành vài tuần để học trước kì thi và đỗ nó. Điều quan trọng là có được điểm tốt và bằng cấp. Sau khi tốt nghiệp, bạn sẽ khám phá ra rằng “giáo dục thực” bắt đầu sau giáo dục chính thức của bạn khi bạn học về việc làm, về trách nhiệm, về tương tác với người khác và các kĩ năng mềm khác mà bạn đã không học trong trường. Khi bạn đi làm, khi bạn bắt đầu cuộc sống độc lập riêng của bạn, bạn chịu trách nhiệm cho nghề nghiệp riêng của bạn và hạnh phúc riêng của bạn. Không có điểm số, không bằng cấp, không đánh giá, không đỗ hay trượt nhưng bạn phải tạo ra qui tắc riêng của bạn, việc học riêng của bạn, và cuộc sống riêng của bạn. Bạn sống thế nào, bạn làm việc thế nào, bạn phản ứng thế nào, bạn hỗ trợ gia đình bạn, xã hội của bạn, người của bạn thế nào, và bạn giáo dục bản thân bạn thế nào để đối diện với “Cuộc sống thực” sẽ xác định ra hạnh phúc của bạn.

—English version—
The changing world

What will it take to have a successful career in a world where technology is driving everything in every industry? What should I study? What if I cannot go to college? What is the best way to survive this ever-changing market? Those are questions that I have received every week from people all over the world since my blog has been translated into several languages.

I have written about studying Science, Technology, Engineering, and Math (STEM) for several years. Some people even accused me of encouraging students to study technology because I  am a professor in technology. Of course, technology is what I know well and I can write about it. If one asks me to write about arts or music, I cannot do that because I do not know those subjects. Many parents have asked me: “Would you recommend my children studying Computer Science or Information technology? Would you recommend them to go to a certain university as you did? My answer is: “It should be up to your children to select what school to go to and study the subject that they are interested in AFTER they research about the school that they plan to enroll and know what subject that they want to study.”

Of course, most parents want their children to go to college and get a degree. However, college is NOT for everyone, some will do well but others may not and probably wasting their time there. Today, the degree does not guarantee anything but many parents still want their children to go to college because it is the pride of the family and part of a culture that has existed for many centuries. To many students, go to college may be the best option because they will learn many things and have the time to mature into a responsible adult as they interact with others. However, there are alternatives such as online schools, Massive Open Online Courses (MOOCs) and tutorial training programs etc. These alternatives are not designed for a particular field or degree but help students to develop the necessary skills so that they can get a good job and start working. Most online courses (edX, Coursera, Udemy etc.) are focusing on the results as they are short and practical. Instead of learning about the theories, students learn all the steps on how to do something. Most online courses are open to anyone, they do not charge anything. Some may cost $20 to $50 dollars if students want a certificate of completion. However, these learning requires self-discipline and a commitment to learn because students are learning on their own without any supervision and little support. By going through these courses, students will have immediate results and understand what they want and what they may not want. Sometimes, it is worth to spend a few months on these online courses to see if you can learn something or not? Before deciding that go to college may be a better option for you? The choice is yours.

Today, students need to be more active as they learn to be independent and determine their future on what they want to do with their lives. They should learn about themselves as well as the current job market situation. They need to investigate, to explore, to discover and do many things including working part-time, start their own Startup, or work on temporary jobs. It will teach them many things in life and will help them to find their own interests on what they want. An educated person is not, necessarily, one who has specialized knowledge or a degree but the one who knows himself and develops a strong mind that he can learn anything that he wants. An educated person often read a lot of useful books to educated himself because reading can affect his mind and his attitude in life. The issue is today, many people do not read anymore but let other media controls them. Passive watching YouTube video, reading multimedia such as Facebook, Twitter, can waste a lot of time.

I often advise my students that reading books can help them to go deeper into a subject. After that, they should evaluate what they are reading to develop their own knowledge and personal view. I often read many articles each day but late at night, I always review what I have read. Sometimes, I re-read the same article or a paragraph several times because I want to understand its meaning deeper and connect the materials with what I have experienced. I told my students: “If you want to learn something, read more about it. If you want to learn technology, read technology articles and if you can do that for several months, you will know a lot about technology. Reading activates your brain and enriches your knowledge. By access all the relevant knowledge stored in your memory, you comprehend the information you are reading. A part of what I teach, I require my students to read three to four technology articles a week and come to class to discuss them. The more they read, the better they learn and this knowledge connects to their memories as they apply them in class to solve problems. By the time the complete my course, most students have a good knowledge and skills.

As I mentioned in my previous blog that books are the best mentors in my life. I started reading when I was very young and continue to read until now. I owned a lot to all the authors and their books. Many of them are no longer alive but I still have access to their knowledge and experience. Today, with the Internet and many online stores, anybody can open any book in a matter of seconds from anywhere in the world. So my advice to you is invest your time in reading books that interest you. Discover your passion and what you want in life and learn from books that teach you exactly that. You want to learn about the arts, read art books. You want to learn about music, read music books. You want to learn about technology, read technology books. You will see the power of self-education and the influence books can have in your life.

In this fast-changing world, having the best skills is NOT enough. You have to be proactive in your learning by continue to learn if you want to keep your job. Formal education ends and you have a degree but it is only the beginning. You must continue to learn when things change. Most things will change fast so you need to keep up as you will be judged by what you know. When in school, you spend a few weeks to study before the exam and pass it. What is important is to get good grades and a degree. After graduation, you will discover that the “real education” starts after your formal education as you learn about jobs, about responsibilities, about interaction with others and other soft-skills that you did not learn in school. When you go to work, when you begin your own independent lives, you are responsible for your own career and your own happiness. There are no grades, no degree, no judges, no pass or fail but you have to create your own rules, your own learning, and your own lives. How you live, how you work, how you react, how you support your family, your society, your people, and how do you educate yourselves to face the “Real life” will determine your happiness.

Hai kiểu công ti khởi nghiệp

https://www.facebook.com/johnvugiaosu, 07/27/2020

Theo một nghiên cứu công nghiệp, công ti khởi nghiệp Công nghệ thông tin là nguyên nhân cho xấp xỉ 38 phần trăm việc làm mới được tạo ra ở Mĩ, trong thập kỉ qua. Nhiều công ti khởi nghiệp đang tăng trưởng về kích cỡ, tạo ra tăng trưởng việc làm lớn và đóng góp cho thịnh vượng địa phương. Chẳng hạn, khi Apple lên sàn chứng khoán (IPO) trên 300 người lập tức trở thành triệu phú. Khi Microsoft lên sàn chứng khoán, bốn người trở thành tỉ phú, và 12,000 nhân viên của Microsoft trở thành triệu phú. Khi Google lên sàn chứng khoán, số người trở thành tỉ phú không được tiết lộ, nhưng trên 900 nhân viên đã trở thành triệu phú. Theo mô hình Mĩ này, hai công ti Trung Quốc, Alibaba và Tencent cũng đã trao cổ phần cho công nhân của họ và khi họ lên sàn chứng khoán, số tỉ phủ cũng không được tiết lộ nhưng hàng nghìn nhân viên của họ đã trở thành triệu phú.

Việc dâng lên của các công ti khởi nghiệp dựa trên công nghệ và người của họ đã khuyến khích nhiều thanh niên học về khởi nghiệp vì họ mơ ước tạo ra công ti khởi nghiệp riêng của họ, được dẫn lái bởi giấc mơ rằng họ cũng có thể thành công. Nhiều người lãnh đạo của chính phủ cũng nhận ra rằng công ti khởi nghiệp dựa trên công nghệ có thể trở thành kẻ dẫn lái quan trọng cho tăng trưởng kinh tế, không chỉ ở Mĩ mà ở nước của họ nữa.

Công ti khởi nghiệp có thể được phân loại thành hai kiểu: công ti khởi nghiệp dựa trên công nghệ và công ti khởi nghiệp dựa trên kinh doanh nhỏ. Công ti khởi nghiệp dựa trên công nghệ có thể cung cấp ưu thế kinh tế lớn vì nó tăng trưởng nhanh, thuê nhiều người và liên tục mở rộng trong khi công ti khởi nghiệp dựa trên kinh doanh nhỏ không tăng trưởng ra ngoài vài nhân viên. Công ti khởi nghiệp dựa trên công nghệ phát đạt để đạt tới năng suất và lợi nhuận cao, trong khi công ti khởi nghiệp dựa trên kinh doanh nhỏ có năng suất và lợi nhuận thấp. Các công ti khởi nghiệp dựa trên công nghệ thường nhắm tới số lớn khách hàng và đôi khi trên khắp thế giới trong khi hầu hết các công ti khởi nghiệp dựa trên kinh doanh nhỏ chỉ hội tụ vào thị trường địa phương (như bán lẻ, nhà hàng v.v.) Công ti khởi nghiệp dựa trên công nghệ hội tụ vào thay đổi, cải tiến, và đột phá toàn thể thị trường trong khi công ti dựa trên kinh doanh nhỏ, như thường được gọi là “doanh nghiệp gia đình”, đơn thuần là để kiếm sống.

Để cải tiến nền kinh tế và giải quyết vấn đề thất nghiệp cao, chính phủ phải hội tụ vào việc thúc đẩy và giúp đỡ các công ti khởi nghiệp dựa trên công nghệ để thành công vì họ có thể phát sinh ra việc làm được trả lương cao, nhiều phát kiến hơn, năng suất tốt hơn, cũng như cải thiện tính cạnh tranh của đất nước. Nền tảng của mọi công ti khởi nghiệp dựa trên công nghệ là tri thức kĩ thuật nảy sinh từ chương trình đào tạo mạnh trong khoa học và công nghệ. Không có số lớn các công nhân kĩ thuật như kĩ sư phần mềm, và người lập trình v.v. không cái gì có thể được đạt tới. Do đó, thúc đẩy công ti khởi nghiệp dựa trên công nghệ yêu cầu chính phủ thúc đẩy thay đổi chính trong hệ thống giáo dục bằng việc hội tụ nhiều hơn vào khoa học và công nghệ.

Yếu tố quan trọng khác cho bất kì công ti khởi nghiệp nào là khả năng trao đổi trong tiếng Anh, vì nó là ngôn ngữ chung trong các công nhân công nghệ. Chẳng hạn, một trong những lí do chính cho thành công của Ấn Độ trong Công nghệ thông tin là do số công nhân cao có thể nói tiếng Anh. Ngay cả Trung Quốc có hệ thống giáo dục tốt nhưng không thể bắt kịp được Ấn Độ vì nó có ít người hơn mà có thể nói tiếng Anh tốt. Ngày nay, trong thế giới được kết nối này, thành thạo tiếng Anh là yếu tố then chốt xác định ra tính cạnh tranh kinh tế vì nhiều doanh nghiệp đang được tiến hành qua Internet và công nhân có kĩ năng có thể làm việc cho bất kì công ti nào từ bất kì chỗ nào.  Trong mười năm qua, Trung Quốc đã nhận ra nhược điểm ngôn ngữ của nó và đã có hành động đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong mọi phần của hệ thống giáo dục của nó. Ngày nay dạy tiếng Anh đã trở thành kinh doanh lớn ở Trung Quốc cũng như ở nhiều nước không nói tiếng Anh.

Khi tôi du hành tới nhiều nước trong quá khứ, tôi thấy rằng nhiều nước đã đi nhanh để chấp nhận mô hình công ti khởi nghiệp dựa trên công nghệ để tận dụng ưu thế của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hiện thời. Trong số các nước này, có nhiều sáng kiến để cải tiến hệ thống giáo dục với việc hội tụ vào khoa học và công nghệ và cuộc đua đi nhanh để phát triển nhiều công nhân kĩ thuật hơn là hiển nhiên và không nước nào muốn bỏ lỡ cơ hội tốt và bị bỏ lại đằng sau.

—English version—
Two types of Startup
According to an industry research, Information Technology startup was account for approximately 38 percent of new jobs created in the U.S. in the past decade. Many startups are growing in size, creating significant employment growth and contributing to the local prosperity. For example, when Apple went initial Public offering (IPO) over 300 people immediately became millionaires. When Microsoft went Initial Public offering, four people became billionaires, and 12,000 Microsoft employees became millionaires. When Google went public offering, the number of people became billionaire were not disclosed, but over 900 employees became millionaires . Following this U.S. model, two Chinese companies, Alibaba and Tencent were also handing out stock to their workers and when they went public, the number of billionaires were also not disclosed but thousands of their employees also became millionaires.

The rise of technology-based startups and their people have encouraged many young people to learn more about  entrepreneurship as they dream of creating their own startups, driven by a dream that they can succeed as well. Many government leaders also realized that technology-based start-up can become an important driver of economic growth, not just in the U.S. but in their country too.

A startup can be categorized into two types: Technology-based startup and Small business-based startup. Technology-based startups can provide a significant economic advantage as it grows fast, hire more people and keeps expanding when small business-based startups do not grow beyond a few employees. Technology-based startups thrive to achieve high productivity, and profits when small business-based startups have lower productivity and profits. Technology-based startups often aim to a larger number of customers and sometimes all over the world when most small-business based start-ups are focusing on local needs (i.e. retail, restaurant etc.) The technology-based startup is focusing on changing, improving, and disrupting the entire market when small business-based startup, as often called “family business” is merely about making a living.

To improve the economy and solving the high unemployment problem, the government should focus on promoting and helping technology-based start-ups to succeed as they can generate high-paying jobs, more innovation, better productivity, as well as improving the competitiveness of a country. The foundation of every technology-based startup is technical knowledge resulting from a strong training program in science and technology. Without a large number of technically skilled workers such as software engineers, and programmers etc. nothing can be achieved. Therefore, to promote technology-based startup requires the government to push for a major change in the education system by focusing more on science and technology.

Another important factor for any startup is the ability to communicate in English, as it is the common language among technology workers. For example, one of the main reasons India’s success in Information Technology is due to the high number of workers who can speak English. Even China who has good education system but could not catch up with India because it has fewer people who can speak English well. Today, in this connected world, English proficiency is a key determiner of economic competitiveness as many businesses are conducted over the Internet and skilled workers can work for any company from anywhere.  In the past few years, China realized its language disadvantage and took action to put English as the second language in all of its education system. Today teaching English has become a huge business in China as well as many non-English speaking countries.

As I traveled to several countries in the past years, I found that many countries were moving quickly to adopt the technology-based startup model to take advantage of the current 4.0 industrial revolution. Among these countries, there are several initiatives to improve its education system focusing on science and technology and the race to move fast to develop more technical workers is obvious as no one wants to miss a good opportunity and be left behind.